I. Bối cảnh chính sách

Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chỉ đạo quyết liệt cắt giảm các thủ tục hành chính không cần thiết, trong đó có thủ tục cấp phép xây dựng.

Chủ trương này được kỳ vọng giảm chi phí xã hội, hạn chế tiêu cực, và nhận được sự đồng thuận lớn từ người dân lẫn chuyên gia.

II. Vấn đề thực tế hiện nay

Phản ánh từ người dân – Quy trình rườm rà, dễ bị “làm khó”: Chị Hồng Hạnh (Q.12, TP.HCM) – kiến trúc sư:

• Dù tự thiết kế nhà nhưng hồ sơ liên tục bị trả về, lý do “vẽ sai”.
• Bị gây khó dễ nếu không qua các công ty dịch vụ được giới thiệu sẵn.
• Giá dịch vụ làm hồ sơ dao động từ 10–40 triệu đồng tùy công ty. => Cho rằng việc bỏ thủ tục cấp phép là “quyết định tuyệt vời”.

Quy định thiếu linh hoạt – không xét đến điều kiện thực tế. Ví dụ:

• Quy định "một tầng không quá 4 phòng", "không trổ cửa sổ hành lang" áp dụng cứng nhắc, không dựa trên diện tích thực tế.
• Gây cản trở không cần thiết cho người dân khi muốn xây hợp pháp.

III. Quan điểm chuyên gia và người dân về giải pháp thay thế

Giảm thiểu thủ tục – chỉ cần thông báo, không cần “xin phép”

• Ông Trương Văn Nam (TP.HCM): Người dân chỉ cần lên UBND phường xin phiếu thông tin quy hoạch (số tầng, chiều cao, khoảng lùi, ban công, v.v.).
• Sau đó người dân tự xây theo đúng quy hoạch.
• Cơ quan chức năng chỉ kiểm tra sau xây dựng:
  • Nếu sai → nhắc nhở, yêu cầu sửa
  • Nếu cố tình vi phạm → cưỡng chế tháo dỡ
• Không cần giấy phép rườm rà

Ý kiến chuyên gia – Đề xuất mô hình quản lý hiệu quả

1. Ông Phạm Ngọc Liên – nguyên Giám đốc Văn phòng Đăng ký đất đai TP.HCM:

Đồng thuận cao việc bỏ cấp phép đối với nhà ở riêng lẻ tại các khu có quy hoạch 1/500 rõ ràng.

Đề xuất triển khai trước tại TP.Thủ Đức, nơi đã có quy hoạch tương đối đầy đủ.

Kiến nghị kèm theo:

• Công khai quy hoạch 1/500 trên cổng thông tin địa phương
• Xử lý nghiêm các trường hợp cố tình xây sai quy hoạch (chủ nhà & nhà thầu phải chịu trách nhiệm)
  2. Ông Võ Trung Trực – Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp & Môi trường:

Ủng hộ phương án miễn cấp phép xây dựng tại nơi đã có:

• Thiết kế đô thị
• Quy chế quản lý kiến trúc

Tuy nhiên:

• Các khu chưa có quy hoạch 1/500 thì vẫn phải kiểm soát bằng cấp phép trong giai đoạn chuyển tiếp.
• Trách nhiệm thuộc về: Sở Quy hoạch – Kiến trúc, Nay là Sở Xây dựng → phải phủ kín quy hoạch nhanh chóng

• Những nơi chưa phủ kín quy hoạch 1/500, các sở ban ngành phải đẩy nhanh tiến độ.

IV. Lợi ích khi bỏ thủ tục xin phép xây dựng

Đối với người dân

• Tiết kiệm chi phí làm thủ tục
• Không bị “gợi ý” dùng dịch vụ riêng
• Chủ động nắm được quyền – trách nhiệm pháp lý

Đối với Nhà nước

• Giảm biên chế hành chính
• Chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm, hiệu quả hơn
• Tăng minh bạch, giảm khiếu kiện và tiêu cực

V. Điều kiện cần để áp dụng hiệu quả

• Phải công khai quy hoạch chi tiết 1/500 trên hệ thống công cộng
• Tăng cường giám sát, hậu kiểm, xử lý nghiêm vi phạm
• Xây dựng quy chuẩn thiết kế, xây dựng rõ ràng theo từng khu vực
• Hướng dẫn người dân nắm và tuân thủ đúng quy định về kiến trúc – quy hoạch

---

Tác giả: Đình Sơn

Nguồn: Báo Thanh Niên - Link