I. Quan điểm ủng hộ bỏ giấy phép xây dựng

Kiến trúc sư Trần Ngọc Chính (Chủ tịch Hội Quy hoạch và Phát triển đô thị Việt Nam) cho hay:

• Lý do ủng hộ:
  • Khi khu đất đã có quy hoạch chi tiết 1/500 thì việc xin giấy phép là không cần thiết.
  • Giấy phép hiện tại làm mất quyền tự chủ của người dân với tài sản đất của họ.
  • Việc xin phép gây lãng phí thời gian, chi phí, và thủ tục phức tạp.
• Điều kiện đi kèm:
  • Người dân không cần xin phép, nhưng phải báo cáo chính quyền địa phương trước khi xây dựng.
  • Địa phương cần giám sát chặt chẽ quá trình thi công để đảm bảo tuân thủ đúng quy hoạch.
  • Với nơi chưa có quy hoạch, chính quyền phải nhanh chóng lập quy hoạch chi tiết để người dân làm theo.

II. Những bất cập trong cơ chế cấp phép hiện nay

Ông Tống Văn Nga (Phó Chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam)

• Thực trạng:
  • Thủ tục cấp phép rườm rà, mất thời gian và tốn kém cho người dân.
  • Trật tự xây dựng lộn xộn: nhiều công trình vi phạm giấy phép, xử lý không triệt để.
• Đề xuất cải cách:
  • Loại bỏ giấy phép xây dựng trong một số trường hợp nhất định.
  • Chuyển sang hậu kiểm sau xây dựng và xử phạt nghiêm vi phạm để đảm bảo tính răn đe.

III. Chủ trương cải cách thủ tục hành chính từ Bộ Xây dựng

Văn bản 4377/BXD-VP ngày 2/6/2025: Triển khai theo Công điện 78/CĐ-TTg của Thủ tướng ngày 29/5/2025.

Các mục tiêu cắt giảm:

• 30% thời gian giải quyết thủ tục hành chính (TTHC)
• 30% chi phí tuân thủ TTHC
• 30% điều kiện kinh doanh trong năm 2025

Giảm thủ tục trong các trường hợp:

• Công trình đã có quy hoạch chi tiết 1/500
• Khu vực đã phê duyệt thiết kế đô thị
• Cắt giảm thẩm định dự án, thiết kế với cơ quan chuyên môn trong một số trường hợp

IV. Đề xuất triển khai thực tế từ địa phương và chuyên gia

Quận Bình Tân (TP.HCM) – Ông Nguyễn Văn Sử đề xuất:

• Với khu vực có quy hoạch 1/500, không cần xin phép, chỉ cần thông báo với phường.
• Cán bộ phường sẽ:
  • Lập biên bản ghi rõ thông số xây dựng: số tầng tối đa, khoảng lùi trước/sau...
  • Hướng dẫn cụ thể để dân thực hiện đúng.
  • Tiến hành hậu kiểm sau đó: nếu sai chỗ nào, nhắc và hướng dẫn lại.

TS Nguyễn Hữu Nguyên – Hội Quy hoạch Phát triển Đô thị TP.HCM đề xuất giải pháp thay thế giấy phép:

• Người dân chỉ cần thông báo ngày khởi công xây dựng cho chính quyền.
• Vẫn phải tuân thủ nghiêm các chỉ tiêu kiến trúc – quy hoạch như chiều cao, mật độ xây dựng, lộ giới...

Lãnh đạo Sở Xây dựng tỉnh Bình Dương ủng hộ chủ trương nhưng cảnh báo:

• Cần ứng dụng công nghệ số để hỗ trợ tra cứu thông tin quy hoạch nhanh và chính xác.
• Khi người dân nhập vị trí đất, hệ thống sẽ hiển thị toàn bộ thông số xây dựng hợp lệ.
• Việc hậu kiểm phải đảm bảo không gây lãng phí nhân lực, thời gian cho cơ quan chức năng và xã hội.

Ông Đỗ Linh Đan – Giám đốc Công ty Tư vấn BĐS Linh Đancho hay lo ngại của người dân:

• Người dân sợ hậu kiểm vì không hiểu rõ quy định, ngại bị xử lý vi phạm sau khi xây nhà.
• Quy hoạch ở mỗi địa phương, thậm chí mỗi phường khác nhau, nên rất khó tự tra cứu chính xác.

• Khó khăn khi tra cứu thông tin quy hoạch:
  • Không phải lúc nào cũng có văn bản chính thức từ cơ quan địa phương.
  • Nhiều trường hợp chỉ nhận được lời nói miệng, không có căn cứ pháp lý rõ ràng.

---

Tác giả: Văn Duẩn - Quốc Anh - Nguyên Thảo

Nguồn: Báo Người Lao Động - Link