I. Bối cảnh và mục tiêu sửa đổi

Bộ Tài chính đang lấy ý kiến cho dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi).

Điểm mới quan trọng: phân nhóm người nộp thuế thay vì áp dụng một cơ chế quản lý chung.

Mục tiêu:

• Chuyển từ phương thức quản lý thủ công sang quản lý dựa trên rủi ro và mức độ tuân thủ.
• Tập trung nguồn lực vào nhóm rủi ro cao, đồng thời hỗ trợ, tạo thuận lợi cho nhóm tuân thủ tốt.
• Tăng tính minh bạch, khuyến khích tuân thủ tự nguyện và giảm tình trạng trốn thuế.

2. Nội dung đề xuất phân nhóm

Tiêu chí phân nhóm: Theo dự thảo (Điều 3), cơ quan thuế sẽ phân loại người nộp thuế theo:

• Quy mô hoạt động: doanh thu, tổng tài sản, số lượng lao động…
• Ngành nghề, lĩnh vực hoạt động: lĩnh vực có rủi ro cao (ví dụ: xây dựng, bất động sản, thương mại điện tử…) sẽ được giám sát chặt hơn.
• Loại hình pháp lý, sở hữu: doanh nghiệp tư nhân, nhà nước, FDI…
• Lịch sử tuân thủ: mức độ kê khai đúng hạn, nộp thuế đầy đủ, từng bị xử phạt hay không.
• Các tiêu chí khác: sẽ do Bộ Tài chính hướng dẫn chi tiết dựa trên dữ liệu quản lý.

Ứng dụng trong quản lý, việc phân nhóm giúp:

• Đánh giá rủi ro và mức độ tuân thủ thuế của từng đối tượng.
• Áp dụng biện pháp quản lý phù hợp (thanh tra, kiểm tra thường xuyên với nhóm rủi ro cao; thủ tục hành chính ưu tiên với nhóm tuân thủ tốt).
• Phân bổ nguồn lực quản lý hiệu quả hơn, thay vì dàn trải.
• Cơ sở dữ liệu được khai thác từ: hệ thống hóa đơn điện tử, tờ khai, báo cáo tài chính, thông tin từ bên thứ ba.

III. Quyền và nghĩa vụ mới của người nộp thuế

Quyền lợi được mở rộng

• Quyền được hỗ trợ:
  • Người nộp thuế tuân thủ tốt được ưu tiên trong thủ tục hành chính.
  • Có tài khoản giao dịch điện tử để tra cứu, nhận thông báo nghĩa vụ thuế.
• Quyền được biết và được giải thích: Có quyền yêu cầu cơ quan nhà nước hướng dẫn, giải thích khi gặp vướng mắc về thuế.
• Quyền bảo vệ thông tin, quyền khiếu nại, tố cáo tiếp tục được khẳng định rõ.

Nghĩa vụ bổ sung

• Sử dụng đúng mục đích các hàng hóa, dịch vụ miễn thuế, giảm thuế, không chịu thuế; nếu thay đổi mục đích phải khai lại và nộp đủ thuế.
• Kê khai nguồn thu từ tài trợ đối với doanh nghiệp xã hội.
• Cung cấp thông tin trung thực, đúng hạn, có thể qua văn bản hoặc kết nối trực tuyến.
• Không cần nộp lại các chứng từ, tài liệu đã có trong hệ thống của cơ quan thuế (trừ khi có thay đổi hoặc cơ quan thuế yêu cầu phục vụ kiểm tra).

IV. Ý nghĩa của đề xuất

• Hiện đại hóa quản lý thuế, tận dụng chuyển đổi số.
• Tạo môi trường công bằng hơn: doanh nghiệp tuân thủ tốt được khuyến khích, nhóm vi phạm bị giám sát chặt.
• Giảm thủ tục trùng lặp, tiết kiệm chi phí cho cả doanh nghiệp và cơ quan thuế.
• Góp phần ngăn ngừa trốn thuế, gian lận thuế, đồng thời củng cố niềm tin vào hệ thống thuế.

---

Tác giả: Hồng Thương – Gia Hải

Nguồn: Báo Pháp luật Việt Nam - Link