I. Bối cảnh & sự cần thiết

• Việt Nam đang triển khai chuyển đổi số quốc gia → mọi lĩnh vực, trong đó có bất động sản (BĐS), đều phải số hóa.
• Giao dịch BĐS liên quan đến tài sản có giá trị đặc biệt lớn → luôn đặt ra yêu cầu cao về an toàn pháp lý.
• Công chứng từ lâu được xem là “lá chắn” pháp lý bảo vệ các bên trong giao dịch BĐS.
• Khi đưa giao dịch lên môi trường số, cần có công chứng điện tử để giữ vững tính minh bạch và niềm tin thị trường.

II. Quan điểm của Hiệp hội Công chứng viên Việt Nam (ông Đào Duy An – Tổng Thư ký)

Vai trò của công chứng: Nếu sàn giao dịch BĐS là “cầu nối” để thị trường vận hành, thì công chứng viên giống như “người gác cổng”:

• Ngăn ngừa rủi ro pháp lý.
• Giúp giao dịch thuận lợi, an toàn.
• Tạo nền tảng phát triển bền vững cho thị trường.

Trong bối cảnh số hóa: Giao dịch BĐS đang được đưa lên môi trường điện tử → công chứng điện tử càng cần thiết:

• Xác thực thông tin chính xác.
• Ngăn ngừa gian lận, giả mạo giấy tờ.
• Tạo cơ sở dữ liệu dùng chung cho toàn bộ thị trường.

Liên kết dữ liệu

• Các sàn giao dịch BĐS cần tiếp cận thông tin chính thống, kịp thời.
• Dữ liệu từ công chứng điện tử nếu được kết nối vào hệ thống quốc gia (đất đai, ngân hàng, thuế…) sẽ là nguồn dữ liệu quan trọng cho:
  • Kiểm chứng pháp lý.
  • Thẩm định giao dịch.
  • Tăng tính minh bạch và hiệu quả.

III. Góc nhìn pháp lý – bất cập hiện hành (PGS.TS Doãn Hồng Nhung – Phó Ban Pháp chế Hiệp hội BĐS VN)

Khung pháp luật hiện nay

• Đã có tiến bộ:
  • Luật Giao dịch điện tử 2023.
  • Luật Đất đai 2024.
  • Các quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân.
• Nhưng còn hạn chế:
  • Quy định rời rạc, chưa đồng bộ.
  • Hợp đồng điện tử, công chứng số, chia sẻ dữ liệu đất đai còn thiếu cơ chế thống nhất.
  • Rủi ro tiềm ẩn: giả mạo, lộ lọt dữ liệu, tranh chấp pháp lý.

Giải pháp đề xuất

• Xây dựng hành lang pháp lý thống nhất: kết nối các luật liên quan.
• Quy định cụ thể:
  • Giá trị pháp lý của hợp đồng điện tử.
  • Hiệu lực pháp lý của chữ ký số.
• Phát triển cơ sở dữ liệu đất đai quốc gia, kết nối đồng bộ với:
  • Hệ thống công chứng.
  • Ngân hàng.
  • Cơ quan thuế.
• Sửa Luật Công chứng 2024:
  • Ghi nhận công chứng điện tử, chứng thực từ xa.
  • Ứng dụng công nghệ xác thực danh tính tiên tiến (ví dụ: sinh trắc học, AI).

IV. Ý kiến từ đại biểu Quốc hội (ông Phan Đức Hiếu)

Băn khoăn:

• Trong lĩnh vực BĐS, có cần giữ nguyên, bỏ bớt hay bổ sung thêm thủ tục công chứng?
• Chuyển đổi từ công chứng truyền thống sang công chứng số có gặp thách thức không?

Đây là vấn đề cần làm rõ để tránh tăng thêm gánh nặng thủ tục thay vì giảm bớt.

Kết quả hội thảo & định hướng triển khai: Hội thảo ghi nhận nhiều kiến nghị:

• Hoàn thiện hành lang pháp lý.
• Liên thông dữ liệu (đất đai – công chứng – ngân hàng – thuế).
• Chuẩn bị triển khai công chứng điện tử trên diện rộng từ tháng 7/2025 (thời điểm Luật Công chứng 2024 có hiệu lực).

VI. Vai trò và thông điệp cuối cùng

Công chứng điện tử là:

• Giải pháp an toàn – minh bạch – tiện lợi.
• Công cụ bảo vệ nhà đầu tư, người dân và cả Nhà nước trong giao dịch BĐS số.

Đáp ứng:

• Chủ trương chuyển đổi số của Đảng và Nhà nước.
• Nhu cầu xã hội hiện đại.

Ý nghĩa:

• Tăng niềm tin thị trường.
• Thúc đẩy dòng vốn vào BĐS.
• Góp phần tạo lập một thị trường bất động sản số minh bạch, bền vững.

---

Tác giả: Vy Anh

Nguồn: Báo Nhân dân - Link