I. Vừa tăng giá vừa khan hàng

Giá vật liệu xây dựng (VLXD) trên thị trường Hà Nội trong tháng 6/2025 đã ghi nhận mức tăng mạnh và có sự chênh lệch đáng kể giữa khu vực nội thành và ngoại thành.

• Giá cát xây dựng tại khu vực trung tâm đạt khoảng 345.000 đồng/m³, cao hơn tới 21% so với các khu vực xa trung tâm như Phúc Thọ, Thường Tín, nơi giá chỉ vào khoảng 286.000 đồng/m³.
• Cát vàng có mức giá cao nhất lên tới 697.000 đồng/m³ ở khu vực nội đô, trong khi tại các huyện ven đô như Sơn Tây, Đan Phượng giá chỉ khoảng 605.000 đồng/m³.
• Đá 1x2 tại nội thành dao động ở mức 377.000 đồng/m³, cao hơn so với 339.000 đồng/m³ ở các huyện như Mỹ Đức, Ứng Hòa.
• Đá dăm cấp phối lớp trên có giá dao động từ 301.000 – 334.000 đồng/m³, tùy thuộc vào từng địa bàn.

Theo Sở Xây dựng Hà Nội, bảng giá này được xác định dựa trên khảo sát thực tế, là mức giá trung bình tính đến chân công trình, đã bao gồm các loại thuế phí (chưa gồm thuế VAT).

II. Áp lực từ giá thép và vật liệu khác tăng

Từ đầu quý II/2025, giá các loại vật liệu chủ chốt liên tục biến động:

• Thép xây dựng hiện có giá dao động từ 13.380 – 14.200 đồng/kg, tùy theo thương hiệu như Hòa Phát, Việt Đức, Pomina... và khu vực tiêu thụ.
• Cát san lấp tăng đến 15% so với cuối năm 2024, một số nơi ghi nhận giá lên tới 400.000 đồng/m³.
• Đá xây dựng tăng nhẹ, với mức giá dao động từ 230.000 – 380.000 đồng/m³.

Tình trạng tăng giá kèm khan hiếm nguồn cung khiến nhiều nhà thầu xây dựng lâm vào thế khó. Những hợp đồng đã ký theo đơn giá cố định giờ đây trở nên lỗ nặng khi giá nguyên vật liệu đầu vào đội lên cao. Nếu thi công tiếp thì càng lỗ, còn dừng lại thì bị phạt hợp đồng và mất uy tín.

III. Phản ứng từ các nhà thầu và doanh nghiệp

Nhiều đơn vị thi công và nhà thầu cho biết, việc giá VLXD tăng mạnh và khan hiếm đã gây tắc nghẽn hoạt động thi công:

• Ông Dương Đình Tuấn – Giám đốc Ban Điều hành Trường Sơn 10 cho biết, giá cát tăng quá cao so với giá ký hợp đồng ban đầu gây áp lực tài chính lớn.
• Ông Nguyễn Xuân Hiệp – Giám đốc Công ty TNHH Thi công xây dựng cầu đường Hồng An, cho rằng nếu giá tiếp tục tăng thì nhà thầu không thể chịu nổi chi phí.
• Ông Nguyễn Quốc Hiệp – Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu Xây dựng Việt Nam, cho biết có những loại vật liệu tăng đến 40%, tiêu biểu như cát xây dựng, gạch đỏ...

Ông Hiệp nhấn mạnh: Năm 2021–2022, do thị trường bất động sản trầm lắng, lượng công trình thi công giảm nên vật liệu tiêu thụ ít, giá rẻ. Tuy nhiên, từ 2024 đến nay, khi thị trường hồi phục mạnh mẽ thì cung vật liệu không đủ đáp ứng, dẫn đến giá cả leo thang chóng mặt.

IV. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng tăng giá

Một số nguyên nhân chính được chỉ ra:

• Mất cân bằng cung – cầu: Nhu cầu tăng nhanh trong khi nguồn cung VLXD (đặc biệt là cát, đá) chưa phục hồi kịp.
• Siết chặt hoạt động khai thác: Nhiều mỏ khai thác cát, đá bị buộc dừng hoạt động do khai thác quá mức hoặc không đúng quy định.
• Tiêu thụ cao tại các dự án hạ tầng: Các công trình giao thông quy mô lớn như cao tốc, đường vành đai sử dụng lượng cát đắp nền rất lớn, gây thiếu hụt.
• Tình trạng đầu cơ, găm hàng: Một số doanh nghiệp lợi dụng thị trường khan hiếm để nâng giá, đầu cơ, tạo khan hiếm giả.
• Chi phí vận chuyển và xăng dầu tăng: Cũng góp phần đẩy giá bán cuối cùng tại công trình lên cao.

V. Giải pháp từ chuyên gia và doanh nghiệp

Trước tình trạng này, các chuyên gia và doanh nghiệp đã kiến nghị:

• Tăng nguồn cung VLXD hợp pháp thông qua việc khuyến khích mở rộng các mỏ đủ điều kiện, đẩy nhanh cấp phép khai thác.
• Kiểm soát giá công bố tại địa phương sao cho sát với giá thị trường thực tế, tránh gây thiệt hại cho nhà thầu.
• Khuyến khích sử dụng công nghệ mới như cầu cạn thay vì đắp nền cao, giúp giảm lượng cát tiêu thụ.
• Siết chặt kiểm tra hóa đơn và khai báo sản lượng khai thác, xử lý nghiêm các hành vi lách luật, báo giá thấp.

Theo TS Trần Bá Việt – Phó Chủ tịch Hội Bê tông Việt Nam, nhiều điểm khai thác cát khai báo dưới mức cho phép để trốn thuế, dẫn đến bị đình chỉ, khiến cung sụt giảm đột ngột. Đây là nguồn cơn chính khiến giá cát tăng mạnh trong thời gian qua.

VI. Chỉ đạo từ Thủ tướng Chính phủ

Trước những bất ổn thị trường vật liệu, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký Công điện số 85/2025 yêu cầu:

• Bộ Xây dựng phối hợp với các địa phương theo dõi sát biến động giá cả VLXD, từ đó đưa ra các giải pháp bình ổn kịp thời.
• Tăng cường kiểm tra khai thác khoáng sản: Đảm bảo công khai, minh bạch khi đấu giá quyền khai thác mỏ; tránh tình trạng lợi ích nhóm, thao túng thị trường.
• Bộ Công an chủ trì điều tra và xử lý nghiêm các hành vi găm hàng, đầu cơ, bảo kê, tham nhũng, gây rối loạn thị trường VLXD.

Thủ tướng cũng yêu cầu rà soát việc quản lý, cấp phép mỏ VLXD, đẩy mạnh thanh tra, kiểm tra liên ngành để ngăn chặn tiêu cực và lợi ích cục bộ.

---

Tác giả: M. Sang – H. Hương

Nguồn: Báo Đại đoàn kết - Link