I. Bối cảnh phát sinh kiến nghị

Ngày 9/6/2025, HoREA đã có văn bản chính thức gửi Thủ tướng Chính phủ và Bộ Tài chính nhằm phản đối một nội dung trong dự thảo Nghị định 103 do Bộ Tài chính xây dựng.

Luật Đất đai 2024 sẽ có hiệu lực từ ngày 1/8/2024, trong đó có quy định về việc Chính phủ hướng dẫn các khoản tiền bổ sung khi chậm tính tiền sử dụng đất hoặc thuê đất.

Dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định 103/2014/NĐ-CP (hướng dẫn thi hành Luật Đất đai 2013) lại mở rộng đối tượng phải nộp khoản tiền bổ sung với phương thức tính gây nhiều tranh cãi.

Nội dung dự thảo gây tranh cãi

• Bộ Tài chính đề xuất giữ nguyên mức thu bổ sung 5,4%/năm, tính trên số tiền sử dụng đất hoặc thuê đất phải nộp đối với trường hợp chậm xác định nghĩa vụ tài chính.
• Khoản thu này được tính từ thời điểm có quyết định giao đất hoặc cho thuê đất đến thời điểm thực hiện nộp tiền vào ngân sách nhà nước.

II. Lập luận phản biện từ HoREA

Không công bằng đối với doanh nghiệp. Trong nhiều trường hợp, việc chậm trễ xác định nghĩa vụ tài chính không phải lỗi của doanh nghiệp, mà do:

• Cơ quan nhà nước có thẩm quyền chậm ban hành quyết định giá đất,
• Hoặc chậm gửi thông báo nghĩa vụ tài chính.

• Việc doanh nghiệp phải nộp bổ sung khoản tiền tính theo thời gian "chờ đợi" như vậy là không hợp lý và mang tính hồi tố bất lợi.

Không có cơ sở pháp lý rõ ràng

• Luật Đất đai 2024 chỉ giao quyền cho Chính phủ quy định về khoản tiền bổ sung tính từ ngày 1/8/2024 trở đi.
• Dự thảo Nghị định 103 lại mở rộng phạm vi áp dụng khoản bổ sung, bao gồm cả thời gian trước ngày 1/8/2024, là vượt thẩm quyền được Luật giao.

Sai lệch về thời điểm tính tiền

• Theo HoREA, nếu đã chưa xác định được giá đất, thì cũng chưa thể tính tiền sử dụng đất.
• Việc tính bổ sung từ thời điểm quyết định giao đất, thay vì từ thời điểm có thông báo nộp tiền của cơ quan thuế, là suy diễn không đúng bản chất pháp lý.

IV. Kiến nghị cụ thể của HoREA

Bỏ quy định áp dụng hồi tố trước ngày 1/8/2024

• Đề xuất loại bỏ quy định buộc người sử dụng đất phải nộp khoản tiền bổ sung cho thời gian trước ngày Luật Đất đai 2024 có hiệu lực (1/8/2024).
• Chỉ áp dụng bổ sung tài chính nếu có chậm trễ nghĩa vụ sau ngày 1/8/2024.

Chỉ áp dụng nếu có lỗi từ phía doanh nghiệp: Trách nhiệm tài chính bổ sung chỉ nên phát sinh nếu doanh nghiệp:

• Đã nhận được thông báo nghĩa vụ từ cơ quan thuế,
• Nhưng vẫn không hoàn thành trong thời hạn theo quy định pháp luật.

Giới hạn thời gian áp dụng nghĩa vụ bổ sung: Khoản tiền bổ sung nên được tính từ ngày 1/8/2024 đến ngày ban hành thông báo nộp tiền, sau khi trừ đi 180 ngày (thời hạn tối đa để cơ quan nhà nước ban hành quyết định giá đất theo quy định)

---

Tác giả: TH

Nguồn: Doanh nhân Sài Gòn Online- Link