I. Logistics xanh – Cơ hội và yêu cầu không thể thiếu trong bối cảnh hiện nay

Logistics xanh không còn là lựa chọn, mà là điều kiện sống còn

• Trong diễn đàn "Logistics xanh - Sức bật trong biến động" diễn ra vào ngày 11/7/2025, Chủ tịch VCCI, Phạm Tấn Công, đã khẳng định rằng logistics xanh không còn là lựa chọn, mà đã trở thành điều kiện sống còn đối với doanh nghiệp Việt Nam.
• Ông chỉ ra rằng các tiêu chuẩn về ESG (Môi trường, xã hội và quản trị), Net Zero (phát thải ròng bằng 0), và thuế biên giới carbon đang ngày càng trở thành những hàng rào kỹ thuật mà doanh nghiệp phải tuân thủ để không bị loại khỏi thị trường quốc tế. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu đang chuyển dịch mạnh mẽ sang phát triển bền vững.

Lý do logistics xanh trở thành yêu cầu cấp bách

• Tiêu chuẩn toàn cầu ngày càng nghiêm ngặt: Các chuỗi cung ứng quốc tế đặt yêu cầu cao với việc xanh hóa tất cả các mắt xích trong chuỗi, từ thiết kế, vận hành, thu mua, logistics cho đến xử lý chất thải.
• Tác động của logistics đối với môi trường: Ngành logistics, đặc biệt là vận tải, là một trong những ngành phát thải lớn nhất. Điều này khiến logistics xanh trở thành một trong những trụ cột quan trọng của các chiến lược phát triển bền vững của quốc gia và doanh nghiệp.

II. Logistics xanh và thách thức đối với doanh nghiệp Việt Nam

Thách thức trong việc tiếp cận thị trường EU

• Đại diện của Hiệp hội Doanh nghiệp Châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) chỉ ra rằng Việt Nam đang đối mặt với một số thách thức khi tiếp cận thị trường EU, bao gồm:
  • Chính sách chưa rõ ràng về logistics xanh.
  • Hạ tầng logistics chưa đồng bộ để đáp ứng yêu cầu xanh hóa.
• Mặc dù vậy, ông cũng nhấn mạnh rằng Việt Nam đang có cơ hội vàng để đầu tư vào hệ thống logistics hiện đại, không chỉ hiệu quả mà còn bền vững. Các doanh nghiệp Việt có thể tận dụng lợi thế chiến lược trong bối cảnh toàn cầu chuyển mình sang phát triển bền vững.

Ngành vận tải biển và yêu cầu giảm phát thải

• Ngành vận tải biển sử dụng một lượng nhiên liệu hóa thạch rất lớn và là ngành có phát thải cao, gây tác động nghiêm trọng đến môi trường. Tuy nhiên, theo yêu cầu của Tổ chức Hàng hải Quốc tế (IMO), ngành này phải giảm phát thải carbon, với mục tiêu đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.
• Điều này cho thấy nhu cầu chuyển đổi logistics xanh trong ngành vận tải biển là rất cấp thiết để doanh nghiệp có thể tồn tại và phát triển bền vững trong tương lai.

III. Logistics xanh trong chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh

Logistics là một trong những trụ cột của chiến lược tăng trưởng xanh

• Logistics xanh đã được xác định là một trong 18 chủ đề trọng tâm trong Kế hoạch hành động quốc gia về tăng trưởng xanh.
• Quyết định 882 của Thủ tướng Chính phủ cũng khẳng định logistics là một phần quan trọng của Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021 - 2030, với tầm nhìn đến 2050. Trong đó, chuyển dịch năng lượng xanh trong giao thông vận tải là bước đi tiên phong.

Logistics xanh như “lá chắn kinh tế”

• Phó cục trưởng Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), ông Trần Thanh Hải đã khẳng định rằng logistics xanh chính là "lá chắn kinh tế" giúp các doanh nghiệp ứng phó với những biến động lớn về giá vận tải, chi phí nhiên liệu, và thuế carbon từ thị trường EU.
• Chuyển đổi sang logistics xanh sẽ giúp doanh nghiệp duy trì sự bền vững và tăng khả năng cạnh tranh trong bối cảnh toàn cầu chuyển sang phát triển bền vững.

IV. Giải pháp để doanh nghiệp chuyển đổi sang logistics xanh

Chuyển đổi phương tiện vận chuyển

Để đạt được logistics xanh, doanh nghiệp cần phải chuyển đổi phương tiện vận chuyển sang sử dụng năng lượng tái tạo, bao gồm:

• Năng lượng điện cho các phương tiện giao thông.
• Hydrogen và LNG (khí tự nhiên hóa lỏng) là các lựa chọn thay thế cho nhiên liệu hóa thạch truyền thống.

Ngoài ra, việc chuyển từ vận tải đường bộ sang đường thủy và đường sắt, những phương tiện vận chuyển có năng lực vận tải lớn, cũng được khuyến khích để giảm thiểu phát thải và tăng hiệu quả.

Tối ưu quy trình vận tải

• Vận tải quy mô lớn: Doanh nghiệp cần tối ưu hóa các tuyến vận tải quy mô lớn để giảm thiểu lượng khí thải và tăng hiệu quả vận chuyển.
• Giảm lượng hàng chạy rỗng: Các doanh nghiệp cần tối ưu hóa các lộ trình vận tải để giảm tình trạng chạy rỗng, từ đó giảm chi phí và tác động đến môi trường.
• Xây dựng kho và cảng thông minh: Các kho thông minh và cảng thông minh giúp giảm thiểu tác động môi trường, tăng hiệu suất chuỗi cung ứng và tối ưu hóa việc sử dụng tài nguyên.

Khuyến khích mô hình logistics tích hợp đa phương thức

• Mô hình logistics tích hợp đa phương thức là giải pháp quan trọng giúp giảm chi phí và tác động môi trường trong chuỗi cung ứng.
• Mô hình này kết hợp các phương thức vận tải như đường bộ, đường sắt, và đường thủy, tạo ra một hệ thống vận tải hiệu quả, giảm thiểu phát thải và giảm chi phí logistics.

V. Các sáng kiến doanh nghiệp để thúc đẩy logistics xanh

Vietnam SuperPort

• Vietnam SuperPort là ví dụ điển hình trong việc triển khai mô hình logistics bền vững tại Việt Nam.
• Mô hình này bao gồm nhà ga hàng hóa hàng không, kho ngoại quan, kho thường, cùng với các giải pháp giao thông kết nối xuyên biên giới.
• Mô hình này tạo ra lợi thế chiến lược cho Việt Nam trong chuỗi cung ứng quốc tế.

Tối ưu hóa tài sản hiện hữu: Vietnam SuperPort tập trung vào tối ưu hóa tài sản hiện có thay vì phát triển các khu công nghiệp đại trà. Điều này giúp tăng hiệu suất vận hành và giảm chi phí, đồng thời đóng góp vào mục tiêu phát triển bền vững.

---

Tác giả: Phương Dung

Nguồn: VnExpress - Link