1. Hiểu sai về hệ thống thuế – hậu quả nặng nề

Nhiều hộ kinh doanh nhỏ lẻ đang tìm cách né thuế bằng cách:

• Từ chối thanh toán chuyển khoản
• Ghi nội dung giao dịch không liên quan như "sinh nhật", "tiền cà phê", "tiền mượn",…

Tuy nhiên, theo Thạc sĩ, Luật sư Vũ Quyết Tiến – Giám đốc Công ty Luật Globalink:

• Đây là hiểu sai về cơ chế giám sát thuế.
• Dù thanh toán bằng tiền mặt, cơ quan thuế vẫn đối chiếu được doanh thu thông qua hóa đơn điện tử, dữ liệu ngân hàng, sàn TMĐT,...
• Hành vi né chuyển khoản không giúp tránh thuế, mà còn tăng nguy cơ bị truy thu, xử phạt.

Công cụ giám sát mạnh mẽ – Không còn vùng “xám”

• Cơ quan thuế đối chiếu dữ liệu đầu vào – đầu ra, không chỉ dựa vào phương thức thanh toán.
• Chứng từ hợp pháp là yếu tố then chốt trong việc xác định doanh thu thực tế.
• Các hộ kinh doanh dù không phát hành hóa đơn nhưng vẫn có thể bị truy thu nếu có dấu hiệu kê khai thiếu, trốn thuế.

2. Xử phạt hành vi trốn thuế: Rất nghiêm khắc

Theo Nghị định 125/2020/NĐ-CP:

• Khai thiếu thuế: Phạt 20% số thuế thiếu (Điều 16)
• Trốn thuế: Phạt từ 1 đến 5 lần số thuế trốn (Điều 17), tùy mức độ vi phạm và tình tiết đi kèm. Tự giác khai bổ sung trước khi kiểm tra: Có thể giảm nhẹ hoặc miễn xử phạt.

Ví dụ tính toán chi phí & giá bán đảm bảo lợi nhuận 10%. Giả sử:

• Nhập hàng: 5.000.000 đồng
• Thuế GTGT 5%: 250.000 đồng
• Thuế TNCN 0,5%: 25.000 đồng → Tổng chi phí: 5.275.000 đồng

Để lợi nhuận sau thuế đạt 10%, giá bán = 5.275.000 / 0,9 = 5.861.111 đồng

• Doanh nghiệp không thể tăng giá tùy tiện để bù thuế vì cơ quan thuế sẽ đối chiếu hóa đơn – chi phí thực tế – lợi nhuận.

3. Tác động của Nghị định 70/2025/NĐ-CP

Có hiệu lực từ 01/06/2025

Sửa đổi Điều 11 của Nghị định 123/2020/NĐ-CP

Đối tượng áp dụng:

• Hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên
• Doanh nghiệp bán lẻ, nhà hàng, khách sạn, vận tải, giải trí…

Yêu cầu hóa đơn điện tử từ máy tính tiền:

• Kết nối trực tiếp với cơ quan thuế
• Không cần chữ ký số
• Dữ liệu truy cập được qua mã QR hoặc email/SMS
• Được coi là chứng từ hợp pháp để tính chi phí, thuế

Hỗ trợ cần thiết cho tiểu thương & hộ gia đình

• Cơ quan thuế cần:
  • Lắng nghe vướng mắc
  • Tập huấn bài bản
  • Hướng dẫn kê khai – ghi chép – lưu trữ chứng từ
• Chính phủ nên xem xét:
  • Gói hỗ trợ theo lộ trình
  • Công cụ đơn giản hỗ trợ ghi chép
  • Chính sách phù hợp với mô hình kinh doanh gia đình nhỏ lẻ

• Hộ kinh doanh chiếm trên 30% GDP, đóng vai trò quan trọng trong việc tạo việc làm và phát triển kinh tế địa phương.

---

Tác giả: Hải Yên
Nguồn: Báo Tin tức và Dân tộc - Link