I. Bối cảnh dân số già hóa sâu và nhanh

Việt Nam đang trải qua quá trình già hóa dân số nhanh nhất thế giới. Theo dự báo:

• Đến năm 2036, Việt Nam sẽ chính thức trở thành quốc gia có dân số già.
• Đến năm 2049, có khả năng chuyển sang giai đoạn “siêu già”.

Nguyên nhân chủ yếu là:

• Tuổi thọ tăng.
• Tỷ lệ sinh giảm mạnh, từ 1,96 con/phụ nữ (2023) xuống chỉ còn 1,91 (2024) – mức thấp kỷ lục.

Tính đến năm 2024, cả nước có 14,2 triệu người từ 60 tuổi trở lên, tăng gần 5 triệu so với năm 2014. Dự kiến đến 2030, con số này sẽ chạm 18 triệu người. Điều này cho thấy nhu cầu phát triển nhà ở chuyên biệt cho người cao tuổi là rất cấp thiết.

II. Thị trường bỏ ngỏ – Nhu cầu lớn chưa được đáp ứng

Hiện nay, thị trường bất động sản dành cho người cao tuổi ở Việt Nam vẫn còn sơ khai:

• Cả nước chỉ có khoảng 400 viện dưỡng lão, trong đó một nửa là cơ sở từ thiện hoặc công lập.
• Các mô hình nhà ở kết hợp chăm sóc sức khỏe tại gia – xu hướng phổ biến toàn cầu – gần như vắng bóng ở Việt Nam.

Tuy nhiên, đây lại là một thị trường tiềm năng do các yếu tố thuận lợi:

• Tầng lớp trung lưu và thượng lưu (tuổi từ 30–65) đang gia tăng, có khả năng chi trả cho sản phẩm cao cấp.
• Việt Nam có thiên nhiên đẹp, chi phí sinh hoạt thấp, văn hóa đặc sắc → thu hút cả người nước ngoài nghỉ hưu và kiều bào hồi hương.

Ngoài ra, tâm lý sống của người cao tuổi đang thay đổi: Họ muốn sống khỏe, sống độc lập, có tiện ích đầy đủ và được hỗ trợ y tế thay vì chỉ “sống lâu”. Vì thế, mô hình nhà ở tích hợp (kết hợp nhà ở – chăm sóc y tế – giao lưu cộng đồng) trở thành xu thế phù hợp.

III. Học hỏi từ các mô hình quốc tế

Nhiều quốc gia phát triển đã tiên phong trong lĩnh vực này như:

• Mỹ với mô hình “Continuing Care Retirement Communities”.
• Nhật Bản với các “smart aging villages” – nơi người cao tuổi sống độc lập nhưng có sự hỗ trợ y tế linh hoạt.

Các mô hình này xây dựng thành hệ sinh thái hoàn chỉnh, bao gồm:

• Nhà ở.
• Dịch vụ chăm sóc y tế.
• Hoạt động cộng đồng.
• Hỗ trợ tâm lý và tái hòa nhập xã hội.

IV. Cơ hội đầu tư tại Việt Nam – Tiềm năng đô thị hóa và chăm sóc dài hạn

Theo Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS): Các tỉnh thành như TP. Hồ Chí Minh, Hà Nội, Đà Nẵng, Đồng Nai, Bà Rịa – Vũng Tàu có tuổi thọ trung bình cao, kinh tế phát triển → phù hợp phát triển nhà ở cao cấp cho người cao tuổi.

Hiện tại:

• Người cao tuổi Việt vẫn ưu tiên sống gần con cháu, nhưng nhu cầu sống độc lập có xu hướng tăng.
• Do đó, nhà ở tích hợp (hiện đại, an toàn, có hỗ trợ chăm sóc y tế nhưng vẫn kết nối được gia đình) sẽ là lựa chọn phù hợp.

Tuy nhiên, chỉ có một số ít doanh nghiệp đang thử nghiệm mô hình này, quy mô nhỏ, chưa có chiến lược bài bản.

V. Kiến nghị từ chuyên gia và định hướng chiến lược

Ông Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch VARS, cho rằng:

• Mô hình nhà ở người cao tuổi không chỉ là cơ hội kinh doanh, mà còn góp phần bảo đảm an sinh xã hội trong bối cảnh già hóa dân số.
• Không nên phát triển manh mún, mà cần hệ sinh thái toàn diện, gồm:
  • Nhà ở.
  • Dịch vụ y tế.
  • Tiện ích cộng đồng.
  • Kết nối gia đình.
• Đại đô thị ven trung tâm là nơi lý tưởng để triển khai mô hình này vì:
  • Hạ tầng hoàn thiện.
  • Chi phí hợp lý.
  • Dễ tiếp cận dịch vụ y tế và tiện ích xã hội.

Ông nhấn mạnh: “Phát triển nhà ở cho người cao tuổi cần được xem là chiến lược trung và dài hạn. Đây không chỉ là bài toán thị trường mà còn là trách nhiệm xã hội trong quá trình thích ứng với già hóa dân số.”

---

Tác giả: Lam Ngọc

Nguồn: Báo Đại Biểu Nhân Dân – Link