I. Quốc hội chính thức thông qua luật

Vào sáng 17/6/2025, tại Kỳ họp thứ 9 của Quốc hội khóa XV: 455/457 đại biểu (chiếm 95,19%) đã tán thành việc thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Doanh nghiệp.

Nội dung chính của Luật sửa đổi

Theo luật mới, doanh nghiệp chưa phải công ty đại chúng khi muốn phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ phải đáp ứng điều kiện tài chính cụ thể:

• Tổng nợ phải trả (bao gồm giá trị trái phiếu dự kiến phát hành) không được vượt quá 5 lần vốn chủ sở hữu, căn cứ theo báo cáo tài chính năm liền kề đã kiểm toán.
• Ngoại lệ: Quy định này không áp dụng đối với các loại hình sau:
  • Doanh nghiệp Nhà nước
  • Doanh nghiệp phát hành trái phiếu để thực hiện dự án bất động sản
  • Tổ chức tín dụng
  • Doanh nghiệp bảo hiểm, tái bảo hiểm, môi giới bảo hiểm
  • Công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ đầu tư

II. Giải trình và lý do giữ nguyên quy định "trần nợ gấp 5 lần vốn chủ sở hữu"

Trình bày của Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng (thừa ủy quyền của Thủ tướng): Chính phủ kiên quyết giữ nguyên quy định về hệ số nợ/vốn chủ sở hữu trong Luật thay vì chỉ giao cho Chính phủ quy định bằng Nghị định, vì các lý do sau

Lý do 1: Tăng kiểm soát rủi ro và bảo vệ nhà đầu tư

• Trái phiếu riêng lẻ là công cụ tài chính rủi ro, vốn dành cho nhà đầu tư chuyên nghiệp, nhưng thực tế nhiều nhà đầu tư cá nhân thiếu hiểu biết tài chính vẫn mua vào.
• Hậu quả: Nhiều vụ phát hành trái phiếu sai phạm xảy ra từ 2021–2023 (Tân Hoàng Minh, Vạn Thịnh Phát…) khiến doanh nghiệp mất khả năng trả nợ → hàng loạt biểu tình, khiếu kiện, yêu cầu Nhà nước can thiệp.

• Việc giới hạn hệ số nợ giúp sàng lọc doanh nghiệp yếu kém, buộc các công ty phát hành trái phiếu phải có năng lực tài chính thực sự.

Lý do 2: Đồng bộ với các quy định pháp luật khác

• Luật Kinh doanh Bất động sản và Nghị định 96/2024/NĐ-CP cũng đã có quy định về giới hạn nợ khi huy động vốn.
• Bộ Tài chính đã tổng hợp các ý kiến từ:
  • Các bộ ngành
  • Các thành viên thị trường tài chính
  • Nội dung Dự thảo sửa đổi Nghị định 155/2020/NĐ-CP

• Việc đưa quy định này vào luật giúp nâng cao hiệu lực pháp lý, tránh việc thay đổi tùy tiện bằng văn bản dưới luật.

Lý do 3: Không cản trở hoạt động huy động vốn hợp pháp

• Mức trần nợ gấp 5 lần vốn chủ sở hữu được đánh giá là không quá thấp, vẫn đảm bảo doanh nghiệp có thể tiếp tục:
  • Huy động vốn phục vụ sản xuất kinh doanh
  • Đảm bảo tăng trưởng kinh tế trong khi giữ an toàn tài chính
• Nếu vượt trần nợ, doanh nghiệp vẫn có 2 lựa chọn:
  • Cơ cấu lại tài chính (giảm nợ, tăng vốn)
  • Huy động vốn qua phát hành cổ phiếu hoặc vay ngân hàng

• Quy định này không triệt tiêu dòng vốn mà hướng vốn vào những doanh nghiệp có tài chính lành mạnh.

---

Tác giả: Vân Huyền

Nguồn: Báo Giáo dục & Thời đại - Link