I. Quốc hội chính thức thông qua chính sách giảm thuế VAT

• Sáng 17/6, với 452/453 đại biểu tán thành, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Nghị quyết giảm 2% thuế VAT.
• Thời gian áp dụng: từ 1/7/2025 đến hết ngày 31/12/2026.
• Mức thuế VAT sẽ được giảm từ 10% xuống 8% cho các nhóm hàng hóa – dịch vụ đang áp dụng thuế suất 10%.

Một số nhóm hàng hóa, dịch vụ tiếp tục bị loại trừ khỏi chính sách giảm thuế, bao gồm:

• Viễn thông
• Tài chính – ngân hàng – chứng khoán – bảo hiểm
• Kinh doanh bất động sản
• Sản phẩm kim loại, sản phẩm khai khoáng (trừ than)
• Hàng hóa, dịch vụ chịu thuế tiêu thụ đặc biệt (trừ xăng)

II. Vì sao chỉ giảm 2%, không áp dụng tất cả hàng hóa – dịch vụ?

Theo báo cáo giải trình của Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng:

• Một số đại biểu đề nghị giảm thuế cho toàn bộ hàng hóa/dịch vụ hoặc giảm sâu hơn (4-5%) cho nhóm cần hỗ trợ.
• Tuy nhiên, phương án giảm 2% như dự thảo được giữ nguyên, vì các lý do:

Thứ nhất: Tác động ngân sách

• Giảm 2% thuế VAT trong thời gian 1,5 năm sẽ làm hụt thu ngân sách khoảng 122.000 tỷ đồng, cụ thể:
  • 6 tháng cuối 2025: khoảng 39.540 tỷ đồng
  • Năm 2026: khoảng 82.200 tỷ đồng
• Nếu giảm thuế cho toàn bộ hàng hóa dịch vụ 10% → hụt thu ngân sách lên đến 167.000 tỷ đồng.

Thứ hai: Mở rộng hơn các chính sách cũ: So với Nghị quyết 43/2022, chính sách lần này mở rộng thêm:

• Các dịch vụ công nghệ thông tin
• Vận tải, logistics, hàng hóa phục vụ tiêu dùng dân sinh
• Học nghề, y tế vẫn nằm ngoài phạm vi giảm do đã không chịu thuế theo quy định cũ.

III. Mục tiêu và định hướng của chính sách giảm thuế VAT

Chính phủ xác định rõ:

• Mặc dù giảm thuế gây hụt thu, nhưng sẽ tác động tích cực đến sản xuất – tiêu dùng – tăng trưởng GDP.
• Thuế VAT giảm sẽ:
  • Kích cầu tiêu dùng
  • Hỗ trợ doanh nghiệp vượt khó
  • Tạo hiệu ứng lan tỏa, làm tăng thu từ các sắc thuế khác như: thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế thu nhập cá nhân…

IV. Biện pháp bù đắp hụt thu và đảm bảo cân đối ngân sách

Chính phủ sẽ thực hiện đồng bộ các giải pháp:

Về thu:

• Tăng cường thu thuế số, bất động sản, thương mại điện tử
• Rà soát chống thất thu ở các lĩnh vực có rủi ro cao
• Cải cách thủ tục hành chính thuế, đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý thu

Về chi:

• Tiết kiệm ngân sách triệt để
• Chủ động sử dụng dự phòng ngân sách, dự trữ quốc gia cho các nhiệm vụ khẩn cấp
• Chống lãng phí, thất thoát trong đầu tư công

V. Tác động và đánh giá tổng quan chính sách giảm 2% thuế VAT

Đối với doanh nghiệp:

• Giảm chi phí đầu vào, góp phần hạ giá thành sản phẩm.
• Kích thích sản xuất – kinh doanh, đặc biệt trong các ngành như tiêu dùng, logistics, công nghệ thông tin…
• Tạo điều kiện mở rộng quy mô và tăng sức cạnh tranh.

Đối với người dân – người tiêu dùng:

• Giá hàng hóa, dịch vụ giảm → người dân được hưởng lợi trực tiếp.
• Tăng khả năng chi tiêu, đặc biệt với nhóm thu nhập trung bình và thấp.
• Cải thiện mức sống và thúc đẩy tiêu dùng nội địa.

Đối với ngân sách nhà nước:

• Hụt thu ngân sách khoảng 122.000 tỷ đồng trong 1,5 năm áp dụng.
• Tạo áp lực cân đối thu – chi, yêu cầu tăng cường quản lý thu, chống thất thu thuế.
• Thúc đẩy cải cách thủ tục, chuyển đổi số trong quản lý thuế và chi ngân sách.

Đối với thị trường và kinh tế vĩ mô:

• Kích cầu tiêu dùng nội địa, hỗ trợ doanh nghiệp duy trì hoạt động.
• Góp phần duy trì đà tăng trưởng kinh tế, hạn chế suy giảm sản xuất.
• Tạo hiệu ứng lan tỏa giúp tăng thu từ các sắc thuế khác như TNDN, TNCN, TTĐB...

---

Tác giả: Duy Tuấn – Hữu Tuấn

Nguồn: Báo điện tử Giáo dục & Thời đại – Link