I. Ý nghĩa và tầm quan trọng của Luật Đất đai (sửa đổi)

• Luật Đất đai (sửa đổi) được Quốc hội thông qua ngày 18/1/2025 với 16 chương, 260 điều, đánh dấu bước ngoặt lớn trong hoàn thiện thể chế quản lý đất đai tại Việt Nam.
• Luật nhằm khai thác hiệu quả nguồn lực đất đai, tạo hành lang pháp lý minh bạch, ổn định và công bằng cho phát triển kinh tế - xã hội.
• Đất đai là tài nguyên đặc biệt, tài sản công thuộc sở hữu toàn dân, do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý, đồng thời là nguồn lực trọng yếu trong phát triển mọi lĩnh vực xã hội, kinh tế.

II. Các “điểm nghẽn” thực tiễn cần tháo gỡ

• Vướng mắc trong tiếp cận đất đai và giải phóng mặt bằng (GPMB) là nguyên nhân chính gây chậm trễ dự án đầu tư, ảnh hưởng tiêu cực tới môi trường đầu tư và tăng trưởng kinh tế.
• Thời gian GPMB kéo dài (36 tháng), trong khi thời hạn ứng vốn của nhà đầu tư chỉ 6 tháng, hiệu lực thông báo thu hồi đất là 12 tháng, dẫn tới nhiều khó khăn trong phối hợp và thực hiện.
• Cấp xã được phân cấp trong công tác GPMB nhưng còn lo ngại về năng lực thực thi, dẫn đến hiệu quả thấp hoặc trì trệ trong giải quyết.
• Quy hoạch sử dụng đất chưa kịp thời điều chỉnh sau sáp nhập nhiều đơn vị hành chính, chưa tính toán đầy đủ động lực phát triển liên vùng, gây khó khăn trong hoạch định chính sách đất đai.
• Sự chồng chéo, chưa đồng bộ của Luật Đất đai với nhiều luật khác cũng tạo ra bất cập trong quản lý và thực thi.

III. Các điểm mới quan trọng trong Luật Đất đai (sửa đổi)

• Bổ sung các cơ chế mới như:
  • Thỏa thuận quyền sử dụng đất giữa các bên.
  • Phương thức giao đất, cho thuê đất, đấu giá, đấu thầu dự án sử dụng đất.
  • Quy trình thu hồi đất, bồi thường, tái định cư được hoàn thiện rõ ràng hơn.
  • Phân cấp, phân quyền quản lý đất đai đi đôi với kiểm tra, giám sát chặt chẽ.
• Những quy định mới này yêu cầu cán bộ công chức, đặc biệt ở cấp xã, huyện, được đào tạo bài bản, cập nhật kiến thức kịp thời để thực thi hiệu quả.

IV. Giải pháp tháo gỡ và kiến nghị từ thực tiễn

• Rà soát điều chỉnh quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất sau sáp nhập hành chính, đặc biệt cần sửa đổi chương quy hoạch trong Luật Đất đai để tạo ra “không gian phát triển mới” gắn với động lực phát triển liên kết vùng, thay vì chỉ điều chỉnh theo địa giới hành chính.
• Xây dựng quy trình thu hồi đất rút gọn cho trường hợp đặc biệt, ví dụ nhà đầu tư đã tự thỏa thuận phần lớn diện tích với dân cư; giảm bớt thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian để tránh kéo dài, gây lãng phí nguồn lực.
• Cân nhắc kỹ về phân cấp GPMB cho cấp xã, cần nâng cao năng lực hoặc có cơ chế hỗ trợ, tránh gây trì trệ do thiếu năng lực thực thi.
• Quy định rõ trách nhiệm Nhà nước trong hoàn trả vốn ứng trước nếu GPMB không thành công, bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư, tạo sự minh bạch, tin cậy cho thị trường.
• Phối hợp đồng bộ giữa các bộ ngành và địa phương để rà soát, sửa đổi các văn bản hướng dẫn thi hành, đảm bảo Luật Đất đai (sửa đổi) được thực thi hiệu quả và thống nhất.
• Đào tạo, tập huấn bài bản cho cán bộ cơ sở, đặc biệt là ở xã, phường, huyện nhằm nâng cao trình độ, hiểu biết pháp luật, kỹ năng thực thi và truyền thông pháp luật tới người dân, doanh nghiệp.

V. Vai trò của các bên liên quan trong thực thi Luật

• Cán bộ, công chức cấp xã, huyện là lực lượng chủ chốt, cần được trang bị đầy đủ kiến thức, kỹ năng pháp luật để giải quyết vướng mắc ngay tại cơ sở.
• Sự đồng hành, phối hợp của người dân và doanh nghiệp trong việc hiểu, chấp hành quy định pháp luật, tham gia đóng góp ý kiến, phản hồi trong quá trình thực thi Luật.
• Cơ quan Nhà nước các cấp phải tăng cường kiểm tra, giám sát, xử lý kịp thời các trường hợp vi phạm, đồng thời cải cách thủ tục hành chính theo hướng phục vụ người dân và doanh nghiệp.

VI. Kỳ vọng và định hướng phát triển bền vững

• Luật Đất đai (sửa đổi) không chỉ là văn bản pháp lý, mà còn là nền tảng, động lực cho sự phát triển bền vững của đất nước trong kỷ nguyên mới.
• Khi các vướng mắc được tháo gỡ hiệu quả, nguồn lực đất đai được khai thác đúng tiềm năng, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội, thu hút đầu tư, cải thiện đời sống người dân.
• Phát triển đất đai gắn với bảo vệ môi trường, công bằng xã hội, đảm bảo quyền lợi hợp pháp của người dân và doanh nghiệp, giữ gìn trật tự, ổn định xã hội.

---

Tác giả: Hà Nguyệt Thu

Nguồn: Báo Lâm Đồng - Link