I. Cơ hội sau sáp nhập hành chính

Không gian phát triển mở rộng → tạo điều kiện cho TP.HCM đón đầu làn sóng dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu.

Nếu không nhanh chóng triển khai, cơ hội sẽ rơi vào tay các đối thủ đã có FTZ như: Singapore, Malaysia, Thái Lan, Trung Quốc.

Lợi ích FTZ mang lại:

• Thu hút FDI, gia tăng lợi thế cạnh tranh.
• Tạo hàng trăm nghìn việc làm.
• Nâng tầm khung pháp lý, tiệm cận chuẩn mực quốc tế.
• Thúc đẩy tăng trưởng kinh tế hai con số.

II. Triển khai 4 FTZ – Nguy cơ “muốn nhanh hóa chậm”

Sau sáp nhập, TP.HCM dự kiến có 4 FTZ (Bàu Bàng, An Bình, Cần Giờ, Cái Mép Hạ).

Nguy cơ: nếu triển khai đồng loạt khi ngân sách hạn chế → dự án dàn trải, công trường ngổn ngang, không khu nào hoàn thành.

Khung pháp lý FTZ tại Việt Nam hiện chưa hoàn chỉnh.

Kinh nghiệm Trung Quốc:

• Khởi đầu với 1 FTZ thí điểm ở Thượng Hải.
• Sau đó lan tỏa thành 21 FTZ, chiếm 0,4% diện tích đất nhưng đóng góp ~18% FDI và xuất nhập khẩu.

III. Lợi thế & hạn chế của từng vị trí

Bàu Bàng, An Bình: Thiếu kết nối với sân bay Long Thành và hệ thống cảng biển.

Cần Giờ: Gần cảng nhưng hạ tầng và đô thị còn yếu.

Cái Mép Hạ: (được đánh giá lý tưởng nhất)

• Gắn trực tiếp với cụm cảng Thị Vải – Cái Mép – Cần Giờ.
• Có quỹ đất rộng.
• Gần sân bay Long Thành, kết nối bằng tuyến vành đai.
• Liên thông logistics tốt.
• Kết nối thuận lợi với Trung tâm tài chính Thủ Thiêm.
• Có thể phát triển chuỗi giá trị đa dạng: logistics – tài chính – du lịch, theo mô hình Dubai, Singapore.

Đề xuất: tập trung làm thật tốt Cái Mép Hạ như dự án mẫu → khi thành công, mới mở rộng ra 3 FTZ còn lại.

IV. Chính sách & thể chế cho FTZ

Bản chất FTZ: “vùng đặc quyền” với cơ chế và ưu đãi vượt trội.

Yêu cầu:

• Trung ương sớm điều chỉnh, bổ sung Nghị quyết 98 theo đề xuất của TP.HCM.
• Về lâu dài: nên ban hành một “Luật FTZ” hoặc “Luật đô thị đặc biệt” tương tự Luật Thủ đô, trao cho TP.HCM quyền tự chủ cao hơn.

Việc TP có thể làm ngay:

• Xây dựng Trung tâm triển lãm quốc tế tại FTZ Cái Mép Hạ (30–50 ha).
• Không chỉ là nơi hội chợ, mà còn là không gian xúc tiến thương mại, ký kết hợp đồng, kết nối KCN.
• Nhờ lợi thế sân bay Long Thành, khách quốc tế có thể đến thẳng FTZ để tham gia sự kiện.
• Đây sẽ là “viên gạch đầu tiên” đặt nền móng cho FTZ, trong khi chờ hoàn thiện thể chế.

V. Vai trò khu vực tư nhân

FTZ không thể thiếu tư nhân.

Bài học Incheon (Hàn Quốc): thành công nhờ mô hình hợp tác công – tư.

Cơ chế khuyến khích:

• Huy động tư nhân đầu tư hạ tầng kết nối (dựa vào NQ 98 & 188).
• Nhà nước đóng vai trò “đặt luật chơi”, DN tham gia vận hành.
• DN nội cần được ưu tiên, hỗ trợ vì yếu thế hơn DN ngoại.

Cách làm:

• DN chiến lược vốn lớn tham gia trực tiếp.
• DN vừa và nhỏ liên kết tạo hệ sinh thái FTZ (kết nối công nghiệp – logistics – tài chính – đô thị phụ trợ).

Kết quả kỳ vọng: FTZ không chỉ là vài công trình riêng lẻ mà là mạng lưới giá trị liên thông → vận hành bền vững.

---

Tác giả: Hưng Khánh

Nguồn: Doanh nhân Việt Nam - Link