I. Tầm quan trọng của Trung tâm tài chính quốc tế (TTTC)

Mục tiêu: không chỉ thu hút dòng vốn đầu tư mà còn:

• Xây dựng môi trường kinh doanh hiện đại, minh bạch.
• Gia tăng năng lực cạnh tranh với các trung tâm tài chính (Singapore, Hong Kong, Thượng Hải...).

Do đó, việc ban hành Nghị định riêng là hết sức cần thiết để:

• Quy định về cấp phép ngân hàng, quản lý ngoại hối.
• Bảo đảm phòng chống rửa tiền, tài trợ khủng bố, phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt.
• Tạo khung pháp lý chuyên biệt, tiệm cận thông lệ quốc tế.
• Vẫn giữ vững an toàn hệ thống tài chính – ngân hàng và lợi ích quốc gia.

II. Nội dung chính của Dự thảo Nghị định

Quy định phạm vi hoạt động

• Thành lập, tổ chức, hoạt động ngân hàng thương mại (NHTM) và chi nhánh ngân hàng nước ngoài trong TTTC.
• Quy trình thanh tra, giám sát, xử lý rủi ro giữa NHNN và các cơ quan liên quan.
• Áp dụng các chuẩn mực về phòng chống rửa tiền, tài trợ khủng bố và quản lý ngoại hối.

Quyền tự chủ

• NHTM và chi nhánh ngân hàng nước ngoài trong TTTC được tự chủ kinh doanh, tự chịu trách nhiệm về kết quả.
• Phù hợp với thông lệ quốc tế, tạo sự linh hoạt cho ngân hàng.

Khác biệt quan trọng

• NHNN không áp dụng bảo hiểm tiền gửi, tái cơ cấu, can thiệp sớm đối với ngân hàng trong TTTC.
• Lý do: Các ngân hàng này không nhận tiền gửi cá nhân trong nước → giảm rủi ro cho hệ thống dân cư.
• Điểm khác biệt căn bản cần được công khai minh bạch để khách hàng hiểu rõ trách nhiệm và rủi ro.

III. Điều kiện thành lập ngân hàng tại TTTC

Ngân hàng thương mại 100% vốn trong nước

• Tổng tài sản ≥ 100.000 tỷ đồng.
• Có lãi liên tục 3 năm.
• Tỷ lệ nợ xấu ≤ 3%.
• Chủ sở hữu phải có cam kết hỗ trợ tài chính, công nghệ, quản trị.
• Duy trì vốn điều lệ tối thiểu bằng mức vốn pháp định.

Ngân hàng 100% vốn nước ngoài

• Tổng tài sản ≥ 10 tỷ USD.
• Xếp hạng tín nhiệm cao:
  • Từ AA- trở lên (S&P, Fitch).
  • Hoặc Aa3 trở lên (Moody’s).
• Có lãi liên tục 5 năm.
• Ngân hàng mẹ phải ký kết thỏa thuận giám sát với NHNN và đảm bảo giám sát hợp nhất theo thông lệ quốc tế.

IV. Quản lý rủi ro và giám sát

Ngân hàng trong TTTC chỉ hoạt động trong hạn mức được cấp, tách biệt với hệ thống mẹ (theo TS. Nguyễn Quốc Hùng – Hiệp hội Ngân hàng).

Ví dụ: Nếu được cấp hạn mức 1.000 tỷ đồng → chỉ được phép hoạt động trong phạm vi này, không được vượt quá.

Nhằm giới hạn rủi ro trong nội bộ TTTC, không lan sang toàn hệ thống.

Tất cả tổ chức tài chính tại TTTC phải báo cáo giao dịch quốc tế từ 1.000 USD trở lên.

• Mục đích: đảm bảo minh bạch, chống rửa tiền, chống gian lận, trốn thuế, đặc biệt với giao dịch tiền ảo.
• Đây là mức giám sát chặt, có thể bị coi là “thấp”, nhưng là cần thiết để tự do có kiểm soát.

V. Cơ hội và thách thức

Cơ hội

• Đón dòng vốn quốc tế, nhất là khi doanh nghiệp cần môi trường tài chính minh bạch, tiệm cận quốc tế.
• Thúc đẩy hình thành chuỗi giá trị tài chính – logistics – thương mại quốc tế tại các đô thị lớn (TP.HCM, Đà Nẵng).
• Tạo hàng nghìn việc làm chất lượng cao, nâng cấp dịch vụ tài chính của Việt Nam.

Thách thức

• Cần hành lang pháp lý chặt chẽ để tránh rủi ro tài chính – tiền tệ.
• Đòi hỏi hạ tầng công nghệ, nhân lực chất lượng quốc tế.
• Rủi ro bị lợi dụng để rửa tiền, tài trợ khủng bố, gian lận thuế.

---

Tác giả: Nguyễn Vũ

Nguồn: Thời báo Ngân hàng - Link